72 aylıktan daha küçük çocukların dişlerinde görülen çürükler ve çürük başlangıcı olan renkleşmelerin tamamı için kullanılan bir adlandırmadır. İlk belirtiler üst ön dişlerde renk değişiklikleri şeklindedir. Beslenme ve ağız bakım alışkanlıklarındaki yanlışlıklardan kaynaklanan, erken yaşta başlayıp hızla ilerleyen bir tablodur.
Süt dişlerinin ağıza sürdüğü dönem bebeğin hala anne sütü ile beslenmeye devam ettiği dönemdir. Anne sütü yüksek oranda şeker içeriğine sahip bir besindir. Bebeğin sık sık ve özellikle gece boyu anne sütü ile beslenmesi dişler için çürük oluşturma riski taşımaktadır.
Tabiki çürük oluşturacak diye anne sütünün kesilmesi gibi bir durum söz konusu değildir ancak dişler sürdükten sonraki süreçte çürük oluşumunun önlenmesi amacıyla annelerin dikkat etmesi gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır.
Okul öncesi dönemde çocukların diş fırçalaması anne-baba gözetiminde ve yardımında olmalı ve 7-8 yaşına kadar bu devam etmelidir. Ayrıca diş fırçalarının kıllarında açılma ve eskime olursa değiştirilmelidir.
İlk dişlerin sürmesinin ardından diş hekimi kontrolü ve dişlerin temizlenmeye başlanması çok önemlidir.
Bu ilk diş hekimi ziyareti anne-babaların çocuğun diş sağlığı için yapmaları gereken uygulamalar hakkında bilgilendirilmesi açısından oldukça önemlidir.
İlk dişin ağza çıkması ile birlikte diş temizliğinin başlaması gerekmektedir. Bu aşamada bir gazlı bez yardımı ile dişlerin üzerinin silinmesi bile yeterli temizliği sağlayacaktır. Bebekler için üretilen parmak fırçalarının kullanılması da temizliğin ve diş sürmesi sırasında damaklara yapılacak masajın gerçekleştirilmesi için kullanılabilir.
Temizlemenin mümkün olmadığı durumlarda anne sütü veya biberon ile yapılan beslenmelerin ardından en azından bol su tüketilerek ağızdaki şekerli ortamın değiştirilmesi gerekmektedir.
Biberon içerisindeki süt, mama ve meyve sularına asla ilave şeker konulmamalıdır.
Bebeğin emziği asla bal, şeker, pekmez gibi tatlı besinlere batırılmamalıdır.
Arkalardan süt azı dişlerin çıkmaya başladığı dönemden itibaren çocuk diş fırçalarının kullanılması gerekmektedir.
Çocuk diş fırçalarının küçük başlı, yumuşak kılları olan, esnek saplara sahip, çocuğunuzun da ilgisini çekecek renk ve desenlere sahip olması fırçalamanın rahat ve sevilerek yapılması açısından önemlidir.
3 yaşına kadarki süreçte macunsuz fırçalama çoğunlukla yeterli gelmektedir. Ancak diş hekiminiz çürük açısından riskli gördüğü durumlarda daha erken macun kullanımı önerebilmektedir. Bu durumda kimyasal içermeyen, yutulmasının çocuk sağlığı açısından sorun oluşturmadığı diş macunları tercih edilmelidir.
Süt dişlerinin aralarında boşluklar bulunur. Bu sayede diş ipi kullanımına ihtiyaç olmadan da yeterli temizlik sağlanabilir. Ancak aradan daimi azıların sürmesi ile birlikte zamanla bu boşluklar kapanmaya başlar. Dişler birbiri ile temas etmeye başladıktan sonra etkili diş temizliği için diş ipi kullanılması da gerekmektedir.
Dişler fırçalanırken sanki tüm diş yüzeyleri boyanmış gibi düşünülüp boyanın giderilmesi için dişlerin ön, arka ve üst yüzeyleri güzelce fırçalanmalıdır.
DİŞ ÇÜRÜKLERİ NASIL ÖNLENİR?
Süt dişlerinin aralarında boşluklar bulunur. Bu sayede diş ipi kullanımına ihtiyaç olmadan da yeterli temizlik sağlanabilir. Ancak arkadan daimi azıların sürmesi ile birlikte zamanla bu boşluklar kapanmaya başlar. Dişler birbiri ile temas etmeye başladıktan sonra etkili diş temizliği için diş ipi kullanılması da gerekmektedir.
Beslenme alışkanlıkları diş çürüklerinin oluşmasında en önemli faktörlerdendir. Çocukluk dönemi sık sık ara öğünlerin alındığı ve şekerli gıda tüketiminin fazla olduğu bir dönemdir. Çürük oluşumunun önüne geçilmesi için asitli ve şekerli gıdaların tüketiminin azaltılması gerekmektedir. Ayrıca bu tarz beslenmeye sahip çocuklarda profesyonel koruyucu önlemler ile ağız sağlığının korunması önerilmektedir.
Çocuklar ara öğünlerde çürük oluşumunu önlemeye yardımcı besinleri tüketmeye yönlendirilmelidir.
Çürük yapıcı özellikteki gıdaların ise ana öğün içerisinde veya yemekten hemen sonra tüketilmesi ve sonrasında dişlerin fırçalanması sağlanmalıdır.
Sakızlar, tükürük akışını artırarak ve diş ara yüzlerini mekanik olarak temizleyerek çürük oluşumunu azaltıcı bir etkiye sahiptir. Özellikle ksilitol-sorbitol içeren, çürükten koruyucu logolu sakızlar günde 4-5 kez en az 20 dakika kullanıldığında çürük önleyici etkiye sahiptir ancak asla tek başına çürük önleyici değildir ve diş fırçalamanın yerine geçmez.